School for Humor & Authenticity

Artikel geschreven door Malinca Verwiel voor Schrijven Online. Artikel 1 en Artikel 2.

Als cabaret docent en cabaret regisseur hou ik mij altijd bezig met teksten. Met hoe je het publiek boeit en op het puntje van hun stoel krijgt. Deze tools voor cabaretiers zijn ook heel goed te gebruiken voor blogs, artikelen en romans. Voor bijvoorbeeld de opening van een hoofdstuk of een pakkende achterflap van je boek.

1. Wat hebben een … een … en een … met elkaar te maken? 

Ben jij benieuwd wat pinguïns, Gordon Ramsay, Greenpeace, Frank de Boer, gehaktballen, Sinterklaas en Amsterdam met elkaar gemeen hebben? Noem wat willekeurige dingen uit je boek op en zeg dan wat het overkoepelende thema is.

2. Uitdagende stelling

Begin met een uitdagende stelling:
- Een paar flinke jeugdtrauma’s maakt een mens weerbaar.
- Zonder een ongelukkige jeugd, geen debuutroman.
- Covid-19 is de oplossing voor de vergrijzing.
- Een werkgever die het beste met zijn mensen voor heeft, deelt burn-outs uit.
- Met veel sekspartners rondom conceptie ben je verzekerd van het sterkste zaad.
- Neem geen kinderen, ze zijn de grootste oorzaak van een armoedeval.
- Doe je gewoon, dan doe je niet gek genoeg.

3. Verzin een nieuw woord, een nieuwe trend of een nieuw gevoel

Het bedenken van een nieuw woord, een nieuw werkwoord, een nieuw fenomeen of een nieuwe titel voor iets of iemand is altijd leuk. Je zegt eigenlijk op een creatieve manier wat je er van vindt. Dus je combineert een mening met creativiteit. Dus je dramt niet. Mensen begrijpen je boodschap met een glimlach. 

- Bestsellerisering (alleen bestsellers krijgen nog aandacht).
- Kunstbestuiving (dwarsverbanden met kunst).
- Snollebollisering (om de platheid van een verschijnsel aan te duiden).
- Bijelkaargiechelen (je giechelt iets bij elkaar/ je giechelt een gesprek bij elkaar).
- Afrits-reet, variant op afrits-broek.
- Gehaktmanschap.
- Een Nrc glimlach.
- Het Praxisgevoel.
- Deeltijdprinsesjes.
- Privilegepyramide.
- Geranium moralisme.

Een geniale ambtenaar bedacht ooit onthaasting voor de speech van toenmalig minister Margreeth de Boer van Milieu en Ruimtelijke Ordening. Sindsdien is het woord een blijvertje gebleken in de Nederlandse taal.

Het makkelijkst is het gebruik van vaste voor- of achtervoegsels, zoals ont-, ing of -heid.

4. 'Oxymoron' of een 'Hugo de Jonge'

Een 'oxymoron' is een stijlfiguur waarbij twee begrippen die elkaar uitsluiten, worden gecombineerd tot één begrip. 

Bijvoorbeeld:  'scherpzinnige onzin', de 'oudere jongere' of een 'oorverdovende stilte. ' 

Je kan ze ook een 'Hugo de Jonge' noemen. Hij was tijdens de Corona Crisis een kei in het verbinden van onverenigbare dingen:

• Bescherm jezelf en daarmee elkaar.

• We houden afstand, maar we zijn misschien wel dichter bij elkaar dan ooit.

• We houden afstand van elkaar, maar houden oog voor elkaar.

• Wij kunnen klaar zijn met het virus, maar dat virus is nog niet klaar met ons.

• Wij doen ons best, maar het virus doet het beter.

• We hebben samen het virus in de tang te houden om te voorkomen dat het ons in de houdgreep neemt.

5. Vroeger en nu

Speel met tijd. Vergelijk vroeger met nu of vergelijk vroeger met de toekomst.

Ik ben geboren in een wereld met papier, catalogi, kartonnen administratie, post en rijen boeken in grote gebouwen en zal sterven in een wereld waar dat allemaal irrelevant is geworden.

Ik ben geboren in een wereld waar communicatiemogelijkheden eerder irritatie opwekken dan verlangen aanwakkeren.

6. Chaos Theorie

Hoe iets kleins kan uitdraaien op een ramp:

• Mijn vader liet een scheet en de volgende dag viel de Berlijnse muur.

• Hoe een klapband in Weesp kan leiden tot een explosie in China.

• Hoe 3 minuten wachten kan leiden tot een eetverslaving.

• Hoe het liegen over een gejat koekje kan leiden tot fake news.

• Hoe een braderie leidt tot de zondvloed.

• Hoe een potje schaak een oorlog ontketende.

• Hoe de haarlak van mijn buurvrouw leidde tot een gat in de Ozonlaag.

• Hoe een vlieg in de les zorgde voor een hongersnood.

• Hoe een virusdeeltje leidde tot 1,2 miljoen doden.

7. Laat je personage/of jijzelf fouten dingen willen

We willen allemaal graag een goed mens zijn.
- Stel je vindt van jezelf dat je een trouwe partner moet zijn. Dan is het grappig, tegendraads, ontregelend als je stiekem een harem wil.
- Stel dat je van jezelf vind dat je duurzaam moet zijn en aan het milieu moet denken, maar stiekem een raceauto wil.
- Je moet van jezelf een sociaal mens zijn maar het liefst zou je stiekem het klooster in willen.
- Je moet eigenlijk van jezelf een interessant persoon zijn maar stiekem ga je vroeg naar bed met een sudoku puzzel.
-Je moet slim en intelligent zijn, maar je zou ook wel eens een relatie willen met een oppervlakkig, rijk fotomodel.

8. Net zo

Op een leuke manier het tegenovergestelde zeggen van wat je bedoelt.

- Functioneringsgesprekken, die jaarlijkse of tweejaarlijkse rituelen binnen bedrijven, zijn ongeveer net zo aangenaam als kiespijn en net zo productief als een treinongeluk.
- Net zo aangenaam als een beet van een ratelslang en net zo productief als een kleuter die de afwas doet.
- Net zo aangenaam als een panty die maar blijft afzakken en net zo productief als bouwen in een moeras.
- Net zo aangenaam als getrouwd zijn met Trump en net zo productief als bladblazen in de herfst.
- Net zo aangenaam als de Uefa cup verliezen en net zo productief als water naar de zee dragen.
- Net zo aangenaam als je hand boven een brandende kaars houden en net zo productief als een hond die z’n ballen likt.

9. Spelen met verwachtingen of veronderstellingen

Wat verwacht je? En wat zou je kunnen laten gebeuren?

• Een jongen en een meisje zijn verliefd en willen gaan kussen. Maar hij moet ineens hoesten.

• Er wordt aangebeld en je doet open en er staat een Jehova. Heeft u een momentje om te kunnen praten over het geloof? Ja hoor, u kunt een afspraak met me maken.

• Roadrunner valt van een cliff. Hij grijpt een tak. Maar vlak op de grond.

10. Metaforen

• Voorbeelden:
  'Dit voelt wel een beetje als een date.'
• 'Je moet er even op broeden.'
• 'Uit de bocht schieten.'
• 'Zo slap als een vaatdoek.'
• 'Niet vooruit te branden.'
• 'Ik loop met enige vertraging achter mezelf aan.'
  
  Van Maike Meijer (Wen er maar aan):
  - 'De tekst komt eruit alsof ik karton sta te vreten.'
  - 'De boer die ik liet smaakte naar luchtverfrisser.'
  - 'Na 10 minuten lig ik in een houding waar Picasso zijn vingers bij af zou likken. Waarbij ik als een dichtgeklapt tosti-ijzer op de grond lig. Mijn kniegewricht staat in een auto-ongeluk-achtige positie.'
  -'Dat ik daar ooit in heb gepast; qua maat is het meer iets voor een chihuahua.'